हरवलेले स्नेहबंध

कथा – महाकाव्य – शोकात्मिका

सुप्रिया सहस्रबुद्धे

सुप्रिया सहस्रबुद्धे यांनी एम. ए., एम. फिल., पीएच. डी. (इंग्रजी), एम. ए. (इंडॉलॉजी) ही शैक्षणिक अहर्ता प्राप्त केली आहे. मॉडर्न महाविद्यालय, पुणे येथे त्यांनी इंग्रजीच्या निवृत्त प्र-पाठक व विभाग प्रमुख म्हणून काम केलं आहे. त्यांनी मराठी, इंग्रजी, हिन्दी व संस्कृत भाषांमध्ये लेखन व अनुवाद केले आहेत. संत तुकाराम व जॉन डन यांच्या धार्मिक काव्याच्या तुलनेवर एम. फिल. व ग्रीक महाकाव्यं व महाभारत यांच्यातील स्त्रीव्यक्तिरेखांच्या तुलनात्मक अध्ययनावर पीएच. डी. पदवी प्राप्त केली आहे. भारतीय स्त्रियांच्या इंग्रजीतील लेखनावर त्यांचे दोन लेखन प्रकल्प प्रकाशित झाले आहेत. तसंच त्यांची अनुवादित पुस्तकंही प्रकाशित आहेत.

ग्रीस आणि भारत या देशांना अतिशय प्राचीन संस्कृतीचा उज्ज्वल वारसा लाभला आहे. मौखिक आणि चिरंतन महाकाव्यांची निर्मिती करणारे हे दोनच देश आहेत. दोन्ही देशांतील महाकाव्यांत आणि पुराणकथांमध्ये विलक्षण साम्यही दिसून येतं. या महाकाव्यांचा विषय संहारक युद्ध हा असून त्यातून प्रकट झालेलं तत्त्वज्ञान, डोकावणारा इतिहास, मानवी प्रवृत्ती, धर्माच्या संकल्पना या सर्व घटकांमुळे ही महाकाव्यं विविध पातळ्यांवर समृद्ध ठरतात. या पुस्तकात सुरुवातीला लेखिकेने ग्रीक वाङमयाची पार्श्वभूमी दिली आहे. पुढे ग्रीक पुराणकथांची वैशिष्ट्यं सांगून अभिजात साहित्यमूल्य असलेल्या रोचक ग्रीक पुराणकथा लेखिकेने पुस्तकासाठी वेचल्या आहेत. त्यात झ्यूस, हेरा, अथिना यांसारख्या देवतांच्या कथा आणि ऑर्फीयस व पॅन्डोरा सारख्या इतर कथांचा समावेश आहे. त्याचप्रमाणे ओडिसी व इलियड ही महाकवी होमरने साकारलेली महाकाव्यं, एस्किलस-सॉफोक्लिस-युरिपिडीस लिखित शोकांतिका यांचाही आढावा घेऊन लेखिकेने एक व्यापक वाङ्मयीन पट या पुस्तकाला प्राप्त करून दिला आहे. प्राचीन ग्रीक माणसाच्या श्रद्धा-अंधश्रद्धा, आकांक्षा, तत्त्वज्ञान, स्वप्न, कल्पना प्रतिबिंबित करणारं असं हे
अभिजात वाङमय मनोरंजनाच्या पलीकडे जाऊन अंतर्मुख करतं. सर्जक कलावंताला आविष्काराची प्रेरणा देणाऱ्या, मानसशास्त्रज्ञाला मनाच्या कानाकोपऱ्याकडे बघायला प्रवृत्त करणाऱ्या आणि साहित्याच्या व इतिहासाच्या विद्यार्थ्याला माहितीचा नवा खजिना उघडून देणारं रंजक असं…ग्रीकपुराण !