गडग्याकडेचो माड (दिवाळी अंक)

                                             फॉन्ट साइज वाढवा “तो सगळ्यात उन्च माड दिसतां?  अरे बगतं खंय?  मोट्या उंडलेच्या बाजूक् उबो हा तो.  तो आमच्या शेवटच्या गडग्याकडेचो माड.” “आणि ते पोफळीतले माड काका भटाचे.” “उंबराच्या बाजुचे कमळाकराचे.” “नि ते बोरणीत दडलंले फाटकाचे.” “भरडावयले जोश्याचे.” “मसवटीकडले खडप्यांचे.” आम्ही वाडीतली पोरं घरापाठच्या वाळूवर म्हणजे समुद्र किनाऱ्यावर खेळायला गेलो की स्वतःवर राज्य आलेला [...]

लच्चनबाई…. (दिवाळी अंक)

फॉन्ट साइज वाढवा मागच्या लॉकडाउनमध्ये अनेक बायकापोरी खोल्यांना कुलुपं लावून निघून गेल्या.  पहाडी काळजाच्या लच्चनबाईची एकही पोरगी माघारी गेली नाही.  लच्चन फार लढाऊ बाण्याची होती.  नास्तिक होती. फोरास रोडला ती एकमेव असावी जिच्या खोल्यांमध्ये कुठल्याही देवांच्या तसबिरी नव्हत्या.  पानाची शौकीन असलेली लच्चनबाई दिलखुलास हसायची.  मूडमध्ये असली तर बोटी-बॉटल मागवायची.  साठीपार वय होतं तिचं.  गेल्या वर्षीच्या [...]

‘माना शाळेचा ड्लेस आना’ (दिवाळी अंक)

फॉन्ट साइज वाढवा कोरोना येवून जवळपास दीड वर्ष झालेलं; ट्रेन चालू झाल्या होत्या. 'अत्यावश्यक सेवेत असलेल्या नोकरदाराना कामावर जाण्याची परवानगी दिलेली होती.  स्थळ, भायखळा रेल्वे स्थानक. वेळ, सकाळचे साडेनऊ-पावणेदहा वाजले असावेत. ही ऑफिसला जाण्याची वेळ. त्यामुळे सगळा नोकरदार वर्ग लगबगीने रेल्वेतून ऑफिसच्या वाटेवर निघलेला. मी भायखळा फलाटावर उतरलो आणि बाहेर जाण्याच्या प्रवेशद्वारकडे निघालो; आणि अचानक [...]

महानगर, निम-शहर : सांस्कृतिक पर्यावरणाचा धांडोळा (दिवाळी अंक)

फॉन्ट साइज वाढवा मुंबई : १९८४ माझा जन्म १९५६चा. १९८४ मध्ये अंतिम निर्णय घेतला, कसंही करून मुंबई सोडून बाहेर पडायला हवच.  तेव्हा विचार केला, ‘१९५६ ते १९८४ पर्यंतच्या २८ वर्षांच्या वास्तव्यात, मुंबईत जे जे काही चांगलं आहे, ते सर्व मिळून पावलेलो आहे.   परंतु, या शहराची गती, विशेष करून प्रचंड गर्दी असलेल्या लोकल ट्रेनमधून दररोज येऊन-जाऊन [...]

लिहिण्याचे प्रयोग (दिवाळी अंक)

फॉन्ट साइज वाढवा माझे लिहिण्याचे प्रयोग माझ्या जगण्याच्या प्रयोगांशी आजवर बरेचसे समांतर राहिलेले आहेत. किंवा जगण्याच्या अनेक प्रयोगांमधला एक मह्त्त्वाचा प्रयोग लिहिणं असंही असू शकतं. आपण आजवर जे काही केलं, अनुभवलं, शिकलो, प्रवास केले ते लिहिण्याकरताच होते का, असा प्रश्न मला अनेकदा पडतो आणि प्रत्येकच लिहिणाऱ्याला पडत असावा. या ना त्या प्रकारे आपलं जगणं लिहिण्यात [...]

माजी सरपंच (दिवाळी अंक)

फॉन्ट साइज वाढवा नोकरीच्या निमित्ताने इकडे मुंबईकडे आलो आणि गावाला जणू पारखाच झालो. तसं गावाकडे जाणं व्हायचं अधूनमधून कारणोकारणे निमित्तमात्रे. पण, ते कसं, उभ्या उभ्या गेले, निमित्तापुरते थांबले की, लगोलग उलटपावली परत. ना अवांतर भेटीगाठी, ना ख्यालीखुशाली. गेलो काय अन्‍ आलो काय. यावेळी मात्र खूप वर्षांनंतर चांगली आठ दिवसांची रजा काढून निवांतपणे घालवण्यातच गेले; पण, [...]

माझ्या झेन गुरूंच्या आठवणी (दिवाळी अंक)

फॉन्ट साइज वाढवा माझ्या झेन गुरूंचे नाव सान-सा-निम!  ते महान झेन गुरू होऊन गेले.  ते कोरियन होते. पहिल्यांदा ते जेव्हा अमेरिकेत- प्रॉव्हिडन्स, ऱ्होड आयलंडमध्ये आले, तेव्हा ते एका लॉन्ड्रोमॅटमध्ये मशिन रिपेअर करायचचे काम करीत असत.  बॉस्टन युनिव्हर्सिटी तिथून जवळच होती आणि तिथले विद्यार्थी कपडे धुण्यासाठी तिथे  येत असत. त्यांच्याशी ते आपल्या मोडक्या इंग्लिश भाषेमध्ये गप्पा मारत असत.  काही दिवसांनी [...]

त्यांच्या ‘मनात’ला भारत (दिवाळी अंक)

फॉन्ट साइज वाढवा मानवी मेंदू ही फार मजेदार गोष्ट आहे!  कुठल्याही गोष्टीबद्दल ऐकलं, की आपण त्याचं डोळ्यापुढे चित्र उभं करतो.  कुठेही जातांना, आपण त्या जागेविषयी तिथल्या माणसांविषयी ऐकीव किंवा वाचून कळलेल्या माहितीनुसार मनांत काही आराखडे बांधतो. हल्ली इंटरनेटचा जमाना आहे;  त्यामुळे अनेकदा आपण ‘व्हर्चुअल टूर’पण करू शकतो; आणि त्या अनुषंगाने आपल्याला काय पाहायला मिळेल, याचे [...]

विधवा कलर (दिवाळी अंक)

फॉन्ट साइज वाढवा थोडंथोडं समजायला लागण्याचं ते वय होतं. घरी पाहुणे आले होते. बहुधा आत्याकडचे. सगळे खरेदीला निघाले होते. ती घरीच असणार होती. नेहमीप्रमाणे रांधा वाढा उष्टी काढा... ही जबाबदारी निभावत आत्येबहिणीने तिला विचारलं, “मामी, तुला साडी घ्यायची आहे, कोणत्या रंगाची आणू?”  ती पटकन उद्गारली, “आण कोणतीही ‘विधवा कलर’ची...” ‘विधवा कलर?’ तोपर्यंत कधीही न ऐकलेला; [...]