पॉन्झी स्कीम्स

वेडीबाभळीपासून वीजनिर्मितीचा यशस्वी प्रयोग… या प्रयोगाची चित्तवेधक कथा!

प्रफुल्ल कदम

विद्यार्थीदशेत राष्ट्रीय खेळाडू असणाऱ्या व शैक्षणिक प्रावीण्य असणाऱ्या प्रफुल्ल कदम यांना विद्यापीठ पातळीवरही वादविवाद , वक्तृत्व , प्रश्नमंजुषा स्पर्धेत विशेष पारितोषिकं मिळाली आहेत. विद्यापीठात शिक्षण घेत असतानाच राष्ट्रीय कार्याच्या हेतूने ग्रामपीठ चळवळीची सुरुवात त्यांनी केली. या चळवळीअंतर्गत विविध उपक्रम राबवले गेले. पाणी नियोजन हा त्यांचा अास्थेचा विषय असून महाराष्ट्र राज्याच्या पाणी नियोजनाची दिशा, सनियंत्रण, अंमलबजावणी, नियोजन यासाठी सन्माननीय मुख्यमंत्री व विविध विभागाचे मान्यवर मंत्रीमहोदय यांचा समावेश असणाऱ्या 'महाराष्ट्र राज्य जलसंधारण सल्लागार परिषद' या उच्चस्तरीय समितीवर अशासकीय सदस्य म्हणून नियुक्ती करण्यात आली होती. तसंच प्रतिकूल परिस्थितीमध्ये रचनात्मक व संघर्षात्मक कार्य करणाऱ्या देशातील एका तरुणाला दिला जाणारा 'सरिता - महेश समाजरचना ' हा राष्ट्रीय पुरस्कार ज्येष्ठ पत्रकार व रॅमन मॅगसेसे पुरस्कार विजेते बी.जी. वर्गीस यांच्या हस्ते २००६ मध्ये दिल्ली येथे प्रदान करण्यात आला होता.

तसं पाहिलं तर हे पुस्तक नाही, एक प्रयोग आहे. या प्रयोगासाठी प्रयोगशाळा कशी सिद्ध केली गेली याचं ते आत्मचरित्रात्मक निवेदन आहे. बहुतेक आत्मचरित्रांमध्ये ‘आत्म’ म्हणजे ‘मी’ महत्त्वाची भूमिका बजावत असतो. परंतु प्रफुल्ल कदम यांच्या आत्मचरित्रात मुख्य भूमिका आहे ‘वेडीबाभळीची’. त्या नायिकेचा म्हणजे वेडयाबाभळीचा परिसर आहे ग्रामीण महाराष्ट्राचा. मात्र प्रयोग आहे जागतिक स्तरावर परिणाम घडविणारा. या आत्मचरित्राला उद्दिष्ट आहे ऊर्जाक्रांतीचे – जी जलक्रांती व कृषीक्रांती समवेतच साध्य होऊ शकते… …पूर्णपणे प्रतिकूल वातावरणातही प्रयोग करण्यासाठी लागते दुर्दम्य जिद्द. जिद्दीला भांडवल लागत नाही. उद्दिष्ट निश्चित असेल, विचार पक्का असेल आणि जिद्द असेल तर सर्व अडचणींवर मात करता येते. अगदी नकारात्मक विचार करणार्‍यांचा विरोधही मोडून काढता येतो आणि मतलबी मंडळींचे खेळही थोपविता येतात. खरं म्हणजे महाराष्ट्रात हजारो तरुण असे आहेत की ज्यांना काहीतरी करायचं आहे, परंतु दिशा नाही, कार्यक्रम नाही वा मार्गदर्शन नाही. त्यांना हे पुस्तक एक ‘गाईड’ ठरेल. -कुमार केतकर